Odciążenie wydziałów Krajowego Rejestru Sądowego, zautomatyzowanie części wpisów do rejestru oraz obligatoryjne składanie wniosków za pośrednictwem systemu informatycznego – to podstawowe założenia projektu dużej nowelizacji ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym. Większość projektowanych zmian miałaby wejść w życie z dniem 1 czerwca 2017 roku.
Zniknie obowiązek przepisywania danych do Systemu Wpisów i wysyłania korespondencji w większości spraw. Zlikwidowany ma być Rejestr Dłużników Niewypłacalnych.
Projekt zmian jest odpowiedzią na konieczność implementacji dyrektyw unijnych nakazujących umożliwienie wymiany dokumentów rejestrowych w formie elektronicznej oraz konieczność modernizacji anachronicznego systemu teleinformatycznego, który od 16 lat obsługuje Krajowy Rejestr Sądowy.
Projekt zakłada wprowadzenie obowiązku składania wniosków o wpis do rejestru przedsiębiorców za pośrednictwem systemu teleinformatycznego oraz prowadzenie korespondencji pomiędzy sądem a uczestnikami w wersji elektronicznej. Od czerwca 2017 roku akta rejestrowe mają być prowadzone wyłącznie w wersji elektronicznej i udostępniane zdalnie wszystkim czytelnikom oraz sądom drugiej instancji. Znacznie odciąży to sekretariaty sądowe w zakresie konieczności zapewnienia obsługi czytelni akt oraz całej logistyki związanej z udostępnianiem akt w czytelniach. Także sprawozdania finansowe przedsiębiorcy będą składali wyłącznie w wersji elektronicznej, a złożone dokumenty będą podlegały automatycznej weryfikacji przez system informatyczny. Do tradycyjnego postępowania będą trafiały wyłącznie takie sprawy, w których weryfikacja nie zakończy się pozytywnie. Wzmianki o złożeniu sprawozdań finansowych będą zamieszczane automatycznie w rejestrze – podobnie jak dzisiaj wzmianki o nadaniu numeru REGON i NIP – bez zaangażowania sądów rejestrowych.
On-line będą udostępniane także odpisy pełne z rejestru (obecnie tą drogą można uzyskiwać wyłącznie odpisy aktualne).
W celu umożliwienia zdalnego składania wniosków do KRS utworzone zostanie elektroniczne repozytorium aktów i protokołów notarialnych, których elektroniczne odpisy będą automatycznie dołączane do elektronicznych postępowań, bez konieczności składania ich w sądach rejestrowych.
Z punktu widzenia urzędników pracujących w wydziałach rejestrowych równie istotne będzie techniczne powiązanie systemu, w którym będą składane elektroniczne wnioski z Systemem Wpisów. Dzięki temu odpadnie konieczność ręcznego przepisywania danych ze złożonych wniosków.
Projektowane zmiany – o ile zostaną wdrożone w sposób bezawaryjny, w co trudno uwierzyć bazując na dotychczasowych doświadczeniach – ułatwią działanie sekretariatów sądowych w wydziałach rejestrowych. W większości przypadków odpadnie konieczność wydawania, a co za tym idzie, także wysyłania orzeczeń sądowych zarządzających dokonanie tzw. wpisów ewidencyjnych (ujawnianie informacji o orzeczeniach i decyzjach wydawanych przez inne sądy i organy administracji). W wielu sprawach tego rodzaju, ze względu na brak informacji o miejscu pobytu uczestnika, nie ma możliwości skutecznego doręczenia korespondencji – zachodzi zatem konieczność ustanawiania kuratorów, co rodzi dodatkowe koszty i powoduje, że prosta sprawa staje się niezwykle czasochłonna. Dzięki projektowanym rozwiązaniom postanowienia o dokonanie wpisów ewidencyjnych w dziale 4 KRS nie będą wymagały doręczania odpisu postanowienia i będą niezaskarżalne. Dodatkowo ma zostać określona minimalna kwota wierzytelności, która będzie uprawniała do dokonania wpisu w tym dziale.
Planuje się także rezygnację z publikowania treści wpisów w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Dla przedsiębiorców oznaczało to będzie obniżenie kosztów postępowania rejestrowego o kwotę 100 zł. Z punktu widzenia budżetu państwa wiązało się to będzie ze zmniejszeniem wpływów o 52,9 mln zł rocznie. Jednakże obecnie obowiązujące przepisy konstytuują opłaty za ogłoszenia w MSiG na poziomie mającym wyłącznie odpowiadać pokryciu rzeczowych i osobowych kosztów zamieszczania ogłoszeń i obwieszczeń. Ministerstwo Sprawiedliwości zapewnia, że wydatki osobowe nie ulegną zmianie, a pracownicy wykonujący dotychczas obowiązki związane z publikacją MSiG zostaną skierowani do pracy na innych stanowiskach służbowych, wykazujących braki kadrowe i wymagających zatrudnienia dodatkowych urzędników.
Projektodawca planuje od 1 lutego 2018 roku całkowicie zrezygnować z dokonywania nowych wpisów w Rejestrze Dłużników Niewypłacalnych, a w terminie 7 lat wygasić istniejący rejestr.
Efektem nowelizacji ma być zwiększenie efektywności i wykorzystania kadr orzeczniczych i urzędniczych w sądach i uzyskania w przeciągu 10 lat oszczędności w wysokości 9,2 mln zł.
Obawy organizacji związkowych mogą wiązać się ze sposobem wykorzystania „zaoszczędzonych” zasobów kadrowych przez dyrektorów sądów, którzy zamiast przywrócić wydziały KRS do normalności – przyzwyczajeni do istniejących patologii, mogą kierować urzędników do innych wydziałów sądów.
