Nadgodziny urzędnik w TK

Obowiązujące przepisy znacząco różnicują sytuację pracowników świadczących pracę w sektorze prywatnym i państwowym. Wielu urzędników za pracę w godzinach nadliczbowych otrzymuje niższe wynagrodzenie. W takiej sytuacji znajdują się również urzędnicy sądów.

Zgodnie z art. 151 §1 pkt 1 i 2 k.p. praca w godzinach nadliczbowych możliwa jest w przypadku konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii oraz z uwagi na szczególne potrzeby pracodawcy.

Zgodnie z art. 151¹ rekompensata za ponadnormatywną pracę może przybierać dwie formy – wynagrodzenia wraz z dodatkiem (50% lub 100%) oraz udzielenie czasu wolnego.

Zgodnie z art. 30 ust. 2 ustawy o pracownikach urzędów państwowych, który na podstawie art. 18 ustawy o urzędnikach sądów i prokuratury ma zastosowanie do wynagradzania za nadgodziny urzędników sądowych jesteśmy pozbawieni prawa do dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych.

Wniosek o stwierdzenie niezgodności m.in. tego przepisu z Europejską Kartą Społeczną sporządzoną w Turynie 18 października 1961 r. skierował do Trybunału Konstytucyjnego Rzecznik Praw Obywatelskich. Sprawa zarejestrowana pod sygnaturą K 20/15 od przeszło roku oczekuje na rozpoznanie.

Sytuacja taka dotyczy nie tylko urzędników sądów i prokuratury. Ustawa o pracownikach urzędów państwowych stanowi bazę dla wielu pragmatyk pracowniczych. W tej samej sytuacji pozostają kontrolerzy NIK, członkowie służby zagranicznej, pracownicy Państwowej Inspekcji Pracy, służby cywilnej, pracownicy samorządowi.

W celu zapewnienia skutecznego wykonywania prawa do sprawiedliwego wynagrodzenia, Umawiające się Strony zobowiązują się (…) uznać prawo pracowników do zwiększonej stawki wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, z zastrzeżeniem wyjątków w przypadkach szczególnych Art. 4 ust. 2 EKS

Polska podpisała Europejską Kartę Społeczną w 1991 roku, a ratyfikowała ja w roku 1997. Art. 4 tego dokumentu zobowiązuje sygnatariuszy do uznania prawa pracowników do zwiększonej stawki za pracę w godzinach nadliczbowych. Uzasadnia się ten wymóg koniecznością włożenia wzmożonego wysiłku przy pracy w godzinach nadliczbowych.

Polska od 2000 roku wielokrotnie była upominana za brak implementowania tego zapisu do prawa krajowego.  RPO od 2009 roku bezskutecznie kieruje wnioski o zmianę przepisów do organów rządowych.

Wniosek RPO skierowany do TK dotyczy także pracowników zatrudnionych w sektorze prywatnym w zakresie w jakim obowiązujące przepisy Kodeksu Pracy uniemożliwiają rekompensaty za pracę w godzinach nadliczbowych poprzez odebranie czasu wolnego w zwiększonej ilości.